İstanbul’da 2015’te kurulan ve Marmara Bölgesi’nde en çok dinlenilen istasyon olan Radyo Dengê Kurdî, iki yıllık yayın faaliyetinden sonra yayınını 2017’de sonlandırdı. Gerekçe ise 15 Temmuz Darbe kalkışması sonrasında radyo, televizyon ve gazeteleri kapsayan Kanun Hükmünde Kararnameler endişesi ve darbe kalkışmasından sonra kesilen reklamlar…
Radyo Dengê Kurdî, İstanbul merkezli yayın yapan ve kısa süre içinde en çok dinlenilen radyo istasyonlarından biriydi. Ancak dilinin Kürtçe olması çeşitli endişeleri de beraberinde getirdi. İlk dönemlerinde çok sayıda reklam almasına rağmen iş insanları ve büyük firmalar, soruşturma, yargılanma, hedef gösterilme ve şirketlerinin bu durumdan zarar görebileceği endişeleriyle reklam verme konusunda çekinceli davranıyordu.
Büyük firmalar endişelerinden ötürü reklam vermiyordu ama buna rağmen radyo küçük esnaftan ve bazı inşaat firmalarından çok sayıda reklam alabiliyordu. Ancak bu da kısa sürdü. 15 Temmuz 2016 darbe kalkışması sonrasında reklam veren küçük işletmeciler, reklamları kesmeye başladı. Öte yandan darbe kalkışmasından sonra peş peşe yayınlanan KHK’lerle kapatılacak radyo ve televizyonların arasında Radyo Dengê Kurdî’nin de olduğu duyumunu aldıklarını açıklayan Radyo Dengê Kurdî Yayın Koordinatörü Firat Ronî, tüm bunlar birleşince, yayını sonlandırmak zorunda kaldıklarını söylüyor.
‘RADYO DENGÊ KURDÎ ÇOK SES GETİRDİ’
Eski Devrimci Doğu Kültür Ocakları (DDKO) kurucularından ve bir dönem başkanlığını yapan avukat Hikmet Bozçalı’nın kurduğu Radyo Dengê Kurdî’nin kuruluşunda yer alan ve yayın koordinatörlüğünü üstlenen Firat Ronî, istasyonun Kürt dili ve kültürüne hizmet amaçlı kurulan bir radyo olduğunu söylüyor: “Radyo Dengê Kurdî, İstanbul merkezli Marmara Bölgesi’nde yayın yapan bir radyoydu. Müzik ve kültür ağırlıklı bir yayın yapıyorduk. Amaç tamamen Kürt diline ve kültürüne hizmet etmekti. Hikmet abi bu amaçla kurdu, bu amaçla yayınlarını yaptı. Kültür, dengbêj ve müzik programları vardı. Kürtçenin bütün lehçelerinde yayın yapıyorduk. Radyo çok iyi karşılandı. Kimi zaman Marmara Bölgesi’nde en çok dinlenilen radyoydu. Bu nedenle çok ses getirdi.”
‘VERİLERE GÖRE İLK SIRADA RADYO DENGÊ KURDÎ VARDI’
Ronî, radyonun en çok kimler tarafından dinlendiğini ise şu sözlerle anlattı: “Tekstil, fabrikalar, taksiler, ofisler, atölyeler ve araçlarda çok dinleniliyordu. Biliyorsunuz İstanbul trafiğini. Araçlarda özellikle çok dinleniliyordu. Esnaf da çok dinliyordu. Ama internet üzerinden bütün dünyaya ulaşıyordu. Her yerde dinleyicimiz vardı. Marmara Bölgesi dışında da ciddi bir kitlemiz vardı. Biz kimi şirketlerden radyonun dinlenilme oranları üzerine araştırmalar istedik. Bu verileri ayda iki veya üç kere talep ediyorduk. Verilere göre Radyo Dengê Kurdî, Marmara Bölgesi’nde çoğu zaman birinci sıradaydı. Birinci sırada olmadığındaysa ya ikinci ya da üçüncü sırada yer alıyordu. Başka radyolar bu verilerin araştırılmasını istiyordu ama cevaplarda hep biz birinci, ikinci ve üçüncü çıkıyorduk. Biz ilk sırada olunca bize de söylüyorlardı. Yani biz özel olarak ‘araştırın’ demiyorduk. Zaten biz bunu kitlemizden fark ediyorduk. Bizim programlarımız çok iyi dinleniyordu. Hafta içi daha çok dinlenilirdi. Yayınlar sadece kültür sanat ağırlıklı programlardan oluşuyordu.”
‘DARBEDEN SONRA REKLAMLARIN YÜZDE 90’I KESİLDİ’
15 Temmuz Darbe girişimi öncesinde çok fazla reklam aldıklarını belirten Roni, darbeden sonra reklamların kesildiğine dikkat çekiyor: “Reklamları da esnaftan alıyorduk. İnşaat firmaları ağırlıklıydı. Büyük firmalar reklam vermiyordu. Hiçbir sorun olmadığı zaman da büyük firmalar reklam vermiyordu. Sahibi Kürt olan büyük markalara da ulaştık ama hiçbiri reklam verme konusuna yanaşmıyordu. Gerekçeleri, işlerinin kötü etkileneceği, soruşturmaların ve tepkilerin hedefinde olacağı yönündeydi. Darbeden sonra reklam verenler de kesti. Küçük esnafın darbeden sonra reklam vermeme gerekçeleri ise yakınlarının devlet memuru, öğretmen olmasıydı. Böylece reklamların yüzde 90’ı kesildi.”
RADYO DENGÊ KURDÎ’NİN KAPANMA SÜRECİ…
Ronî, Radyo Dengê Kurdî’nin kapanma sürecini de şöyle anlatıyor: “Yayın kuruluşlarını kapsayan KHK’lar kategorilere ve bir sürece yayılmıştı. Bazıları ilk başlarda kapandı ama bir buçuk seneyi bulan bir sürece yayıldı. Radyo Dengê Kurdî’nin de bu yayınlar arasında yer aldığı yönünde duyum aldık. Bunun kaygısı vardı. Çünkü yaklaşık 3 milyonluk bir sermayesi vardı frekansın. KHK ile kapanmasını ve el konulmasını istemedik. Tabii bir diğer sıkıntı da az önce konuştuğumuz gibi darbe girişimi sonrası reklamların kesilmesi. Ekonomik sıkıntılar da oldu. Tüm bu kaygılar birleşince kapatmak zorunda kaldık.”
‘SEÇİMDEN SONRA YAYINA BAŞLAYACAĞIZ’
Radyo istasyonunun yeniden yayına başlama ihtimalinin olup olmadığı yönündeki soruya Roni, şu yanıtı verdi: “Evet var. Ama ne zaman olur kesin değil. Böyle bir düşüncemiz var. Bir sene içerisinde yayına girmeyi planlıyoruz. Tabi ortamın gergin olmasıyla da ilgili ama seçimden sonra yayın yapmayı düşünüyoruz.”
Ferhat YAŞAR/ duvar.com.tr
