Türkiye’de sokak hayvanları sorunu, uzun süredir devam eden karmaşık bir mesele olarak öne çıkmaktadır. Temel sebepler arasında kontrolsüz üreme, hayvanların terk edilmesi ve yetersiz kısırlaştırma programları yer alır. Bu sorunlar, köklü ve kapsamlı çözümler gerektiren ciddi bir halk sağlığı ve hayvan refahı meselesi oluştuyor..
Geçmiş ve Sorunun Kaynakları:
Kontrolsüz Üreme/Terk Edilme:
Türkiye’de sokak hayvanları popülasyonunun artışı, yeterli kısırlaştırma programlarının uygulanmamasından kaynaklanmaktadır. Veteriner Hekimler Derneği Genel Başkanı Dr. Gülay Ertürk, köpek popülasyonunun kontrol altına alınması için üreme döneminde dişi köpeklerin %70’inin kısırlaştırılması gerektiğini vurgulamaktadır. Ancak, bu oran hiçbir zaman başarılmamış ve popülasyon kontrolsüz bir şekilde artmıştır.
- Sahiplerinin çeşitli sebeplerle evcil hayvanlarını terk etmesi, sokak hayvanlarının sayısının artmasına neden olan diğer bir önemli faktördür. İnsanların köpekleri alıp bir süre sonra sokaklara bırakması, bu hayvanların kontrolsüz şekilde çoğalmasına yol açmaktadır.
Yasal ve Yönetimsel Eksiklikler:
- Türkiye’de 2004 yılında çıkarılan Hayvanları Koruma Kanunu ve 2021’de yapılan revizyonlara rağmen, bu yasaların tam anlamıyla uygulanmaması, sokak hayvanlarının etkin bir şekilde yönetilmesini engellemiştir. Yasal çerçevenin yetersiz kalması, sokak hayvanlarının sayısının artmasına sebep olmuştur.
Hükümetin Politikası
Sağlık ve Güvenlikte Avrupa Standartlarına Yaklaşma Çabaları
- Hükümet, sokak köpeklerinin sayısını kontrol altına alarak kuduz gibi hastalıkların yayılmasını önlemeyi ve sokak hayvanlarının insanlara yönelik saldırı riskini azaltmayı amaçlamaktadır. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Avrupa’daki sokak hayvanlarına yönelik düzenlemeleri Türkiye’ye getirme hedefi, ülkenin bu konuda uluslararası standartlara uyum sağlaması açısından önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Etkisiz Politikalar ve Hayvan Hakları İhlalleri: Yanlış Yaklaşımlar
- Sokak köpeklerini uyutma politikası, uzun vadede etkili bir çözüm olarak görülmemektedir. Örneğin, Romanya’da benzer politikaların uygulanmasına rağmen sokak köpeklerinin sayısının azalmadığı, aksine yeniden arttığı gözlemlenmiştir. Hayvan hakları savunucuları ve hayvanseverler, bu politikaların hayvan haklarını ihlal ettiğini ve insani olmadığını savunmaktadır. Öldürme yönteminin yerine kısırlaştırma ve evcil hayvan satışının yasaklanması gibi alternatif çözümler önerilmektedir.
Alternatif Çözümler
Kapsamlı Kısırlaştırma Programları:
- Türkiye genelinde geniş çaplı kısırlaştırma programları başlatılmalı ve bu programlar sürekli olarak desteklenmelidir. Belediyeler ve veteriner klinikleri arasında iş birliği yapılmalı, bu sayede sokak hayvanlarının üremesi kontrol altına alınmalıdır. 2004 yılında çıkarılan ve 2021’de revize edilen Hayvanları Koruma Kanunu’nun etkin bir şekilde uygulanması sağlanmalıdır. Bu kapsamda, yasal düzenlemelerin eksiksiz ve etkin bir şekilde hayata geçirilmesi için gerekli denetim mekanizmaları kurulmalıdır.
Sokak Hayvanları Sorununun Çözümünde Eğitim, Farkındalık ve Sahiplenme Teşvikleri: Sürdürülebilir Yaklaşımlar:
- Halkın bilinçlendirilmesi ve hayvan sahiplenme konusunda sorumluluk bilincinin artırılması amacıyla eğitim kampanyaları düzenlenmelidir. Evcil hayvan sahiplerinin, hayvanlarını terk etmemeleri için bilinçlendirilmesi gerekmektedir.
- Sokak hayvanlarının sahiplendirilmesini teşvik eden programlar geliştirilmeli, sahiplendirme sürecinde maddi destek ve kolaylıklar sağlanmalıdır. Ayrıca, evcil hayvan sahiplenmek isteyenlere yönelik eğitim programları düzenlenmelidir.
